Bruyère

• Posted on 4 May 2024
• By Paul Jacobs
• 0

Een beknopte beschrijving over bruyere en het proces om te komen tot een tabakspijp.

Wat is bruyère?

De meeste pijpen worden gemaakt van bruyère, maar wat is dat nou eigenlijk. Bruyère is een Frans woord (in het Engels briar) voor de wortel van de boomheide (Erica Arborea). De boomheide is een altijd groene plant die 4 meter hoog kan worden. Deze plant komt voor in het Middellandse Zee-gebied en is niet echt te kweken. Bruikbare bruyère kan men vinden als de struik minimaal 25 jaar is, dat verklaart ook dat goede bruyère best kostbaar is. Volgens botanici gebruikt de struik de extreem dikke wortels voor de opslag van water. Een worel is rijp om te oogsten als deze een diameter van 40 centimeter heeft. Helaas zijn de buitenste gedeeltes vaak niet te gebruiken door insekten, wormen en ingegroeide steentjes. Dit hout is extreem hard en zeer hittebestendig, waardoor het ideaal is voor het maken van een tabakspijp.

Corsica en Algerije staan bekend om hun kwalitatief goede bruyère.

Verwerking van bruyere

In een zagerij worden de wortels gezaagd in blokken, deze worden ook wel Ebauchons genoemd. De blokken worden gekookt om eventueel ongedierte te elimineren, de groei te stoppen en de smaak van het hout te neutraliseren. Om de bruyere te laten uitharden maakt men gebruik van de traditionele luchtdroging of om het proces te versnellen gebeurd dit ook wel in verwarmde kamers. Daarna worden de Ebauchons gesorteerd op grootte en kwaliteit. Na de sortering valt nog eens 50% af, omdat deze blokken onbruikbaar zijn door scheuren, vlekken en andere misvormingen.

Gradaties

Hoofdzakelijk wordt de prijs van een pijp bepaald door de kwaliteit van de bruyere. De buitenkant van de wortel heeft altijd een betere kwaliteit, deze wordt ook wel plateaux briar genoemd. Om een mooie gladde pijp te krijgen worden oneffenheden met speciaal gereedschap bewerkt en weer opgevuld, vaak genoemd als de Engelse term fillings. Door deze fillings wordt vaak het stof van de betreffende bruyere vermengd om de natuurlijke kleur te behouden. Gelouterde freehand pijpmakers plaatsen zelfs een heel stukje bruyere als filling, waardoor het vaak helemaal niet te zien is dat de pijp is bijgemaakt. Vaak wordt er heel negatief gesproken over deze fillings, maar vaak zijn ze met het blote oog niet zichtbaar en het rookgenot ondervindt er geen hinder van. Het kan wel zijn dat de fillings na jaren met veelvuldig gebruik duidelijker zichtbaar worden door verkleuring van de pijp.

Het perfecte stukje bruyere bestaat uiteraard wel, maar deze zijn zeer zeldzaam en daardoor zeer kostbaar. Onder deze pijpen heb je nog enkele zeer gewilde gradaties:

• Birdeye - Een patroon dat lijkt op kleine vogeloogjes, veroorzaakt door een plek waar veel jonge wortels/uitlopers samenkwamen.
• Straight Grain - Nerven die in perfecte rechte lijnen van onder naar boven over de kop van de pijp lopen.
• Flame Grain - Nerven die in een vlamachtige lijn naar boven lopen.
• Ring Grain - Een gezandstraalde straight grain pijp.